Zombi geyik, bulaşıcı süngerimsi ensefalopatiler (transmissible spongiform encephalopathies) adı verilen bir grubun üyesidir. Bu gruptaki hastalıklar, prion adı verilen, normalde beyinde bulunan proteinlerin anormal bir formuyla ilişkilidir. Prionlar, sağlıklı proteinleri de anormal bir forma dönüştürerek hastalığı yayabilir.
ZOMBİ GEYİK HASTALIĞI NEDİR?
CWD yaygın bilinen adıyla zombi geyik hastalığı geyik, karibu, wapiti ve diğer geyik familyasına ait memelilerde görülen bir nörolojik hastalıktır. Bu hastalık, prion adı verilen anormal proteinlerin birikimi sonucu ortaya çıkar. Prionlar, normal hücresel fonksiyonları bozarak sinir dokusunda hasara neden olurlar.
CWD, özellikle Kuzey Amerika’da yaygındır ve genellikle vahşi popülasyonlarda görülen bir hastalıktır. Hastalığın bulaşma yolları arasında doğrudan temas, tükürük, idrar, dışkı ve enfekte hayvanların bulunduğu alanlardaki çevresel faktörler bulunabilir.
ZOMBİ GEYİK HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELER?
Hastalık, beyin hücrelerinin parçalanmasına neden olur ve hayvanlarda halsizlik, salya akıtma, sersemleme, zayıflama gibi semptomlarla ölüme yol açar.
Zombi geyik hastalığının belirtileri, hastalığın ilerlemesine bağlı olarak değişebilir. Erken evrelerde, hayvanlarda genellikle herhangi bir belirti görülmez. Ancak, hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
Halsizlik ve uyuşukluk
Salya akıtma
Koordinasyon bozukluğu
Kas güçsüzlüğü
Kilo kaybı
İştahsızlık
Susama
Davranış değişiklikleri
Hastalığın son evrelerinde, hayvanlar genellikle hareket edemez hale gelir ve ölüm meydana gelir.
ZOMBİ GEYİK NASIL BULAŞIR?
CWD’nin hayvanlar arasında nasıl bulaştığı tam olarak bilinmemekle birlikte, enfekte hayvanların dışkısı, idrarı ve tükürük salgısı yoluyla yayıldığı düşünülmektedir. Ayrıca, enfekte hayvanların eti veya organlarını tüketen hayvanlar da hastalığa yakalanabilir.
CWD’nin insanlara da bulaşıp bulaşmayacağı henüz kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, 1995’ten bu yana 178 insan ölümü, bu hastalığın insan varyantına bağlanmıştır. Bu vakaların çoğu, enfekte geyik eti tüketen insanlarda görülmüştür.